Του ΣΩΤΗΡΗ ΝΤΑΛΗ
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει διαμορφώσει ένα πλαίσιο που δεν επιτρέπει ανεύθυνες περιπέτειες.
Κι όμως η Τουρκία παραμένει επιθετική και διεκδικητική. Ο Ερντογάν κλιμακώνει επικίνδυνα την κατάσταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, επαναφέρει το μεταναστευτικό, ξαναπαίζει το χαρτί του κουρδικού και κορυφώνει τον εκβιασμό προς το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ με πρόφαση την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας.
Κι όλα αυτά τα εντάσσει στην εικόνα της μεγάλης δύναμης που έχει φιλοτεχνήσει για τη χώρα του.
Επιχειρεί να προετοιμάσει ή τουλάχιστον να συνδιαμορφώσει τους όρους της τελικής λύσης του πολέμου και της νέας τάξης πραγμάτων.
Πριν τον πόλεμο είχε προσπαθήσει να κλείσει μέτωπα, όμως ο αναθεωρητισμός του φίλου του Πούτιν και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δεν εξελίχθηκαν όπως θα το περίμενε ο Ερντογάν. Στην αρχή κέρδισε κάποιους πόντους. Ωστόσο ο πόλεμος συνεχίζεται και μάλιστα με εκπλήξεις για τη Ρωσία. Κάπου εδώ η Τουρκία μπερδεύτηκε, αγχώνεται και επιχειρεί να αναδείξει πως μάχεται με σθένος για τα εθνικά συμφέροντα.
Ίσως τώρα να συνειδητοποιεί πως η επιλογή πλευράς είναι μια δύσκολη αλλά έντιμη κίνηση. Δεσμεύεσαι σε μια πλευρά της Ιστορίας και δυσαρεστείς κάποιους. Η τακτική των ίσων αποστάσεων δεν οδηγεί ποτέ σε επιτυχημένη στρατηγική επιλογή.
Βέβαια, ΗΠΑ και Ευρώπη όλη αυτή την περίοδο του πολέμου άφησαν ένα χώρο κινήσεων στην Τουρκία, εξάλλου δεν είναι και λίγοι εκείνοι οι δυτικοί ηγέτες που πιστεύουν πως το τέλος του πολέμου θα έρθει μέσω Τουρκίας, αλλά γνωρίζουν πολύ καλά πως η Τουρκία του Ερντογάν έχει την ίδια αυτοκρατορική λογική με τη Ρωσία του Πούτιν. Διακατέχονται από τον ίδιο αναθεωρητισμό. Η δε ευρασιατική λογική του Ερντογάν έρχεται σε αντίθεση με τη μοναδική πραγματική προοπτική της Τουρκίας που είναι η έντιμη συμμετοχή της στην Ευρωατλαντική Κοινότητα.
Ειδικότερα το τελευταίο διάστημα, τα εσωτερικά προβλήματα του Ερντογάν που άρχισαν να φαίνονται περισσότερο (μάχη διαδόχων Ακάρ και Τσαβούσογλου), η πετυχημένη παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και κυρίως η ομιλία του στο Κογκρέσο (ερμηνεύτηκε από την Άγκυρα ως εμπόδιο για την αναβάθμιση των F-16 που φαίνεται να προωθεί σε κάποιο επίπεδο το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ) και η προβληματική διαχείριση του λεγόμενου βέτο στο ΝΑΤΟ για την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας που μάλλον στοχεύει σε ένα αμερικανικό ναι για περαιτέρω στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, αναδεικνύουν μια τουρκική εξωτερική πολιτική που έχει μπερδέψει πολλά και διαφορετικά μέτωπα. Με εμφατικό τρόπο η Τουρκία έχει εξελιχθεί σε αναξιόπιστο σύμμαχο και εταίρο των ΗΠΑ και της Δύσης. Πως θα μπορούσε να είναι όταν αγοράζει τους ρωσικούς S-400; Γενικότερα η αναξιοπιστία της Τουρκίας έχει εξελιχθεί σε σοβαρό πρόβλημα τόσο στο ΝΑΤΟ, όσο και στην ευρωατλαντική κοινότητα.
Από την πλευρά της Ελλάδας, δεν πρέπει «να τσιμπάμε» και να δραματοποιούμε την κατάσταση. Η χώρα μας είναι ένας εξαιρετικά αξιόπιστος σύμμαχος και εταίρος, πόλος σταθερότητας και συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπως το επιβεβαίωσε και η σύνοδος κορυφής των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στη Θεσσαλονίκη. Κομβική πύλη για την είσοδο του υγροποιημένου φυσικού αερίου στην περιοχή, η Ελλάδα έδειξε πως ούτε ουδέτερη «το παίζει», ούτε ίσες αποστάσεις τηρεί. Τις δυτικές αξίες ενστερνίζεται και τα δυτικά συμφέροντα υπερασπίζεται. Έδειξε πως η σταθερότητα και η αξιοπιστία μιας χώρας είναι προτέρημα και όχι μειονέκτημα. Κι αυτό είναι κομβικής σημασίας για την ευρωπαϊκή σταθερότητα στη σημερινή γεωπολιτική στιγμή.
Ο πόλεμος σε συνδυασμό με τη στάση της χώρας, έχει αναβαθμίσει το ρόλο της Ελλάδας και πρέπει να προετοιμαζόμαστε για τα πιθανά σενάρια που θα μπορούσαν να μας ωφελήσουν περισσότερο.
«Δεν θέλουμε να αφήσουμε καμία κρίση να πάει χαμένη», έλεγε ο Γουίνστον Τσόρτσιλ.
*Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αν. καθ. Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
