TIMOTHY SNYDER- KATHERINE YOUNGER (επιμ.),
Πρόλογος: Δημήτρης Λυβάνιος,
Εκδόσεις Επίκεντρο 2021.
Αυτή η συλλογή δοκιμίων τοποθετεί τα Βαλκάνια στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών εξελίξεων όχι ως μια προβληματική συγκρουσιακή ζώνη, αλλά ως μια κατεξοχήν περιφέρεια της Ευρώπης. Αντίθετα με τις υπάρχουσες στερεοτυπικές απόψεις, οι συγγραφείς του τόμου αυτού υποστηρίζουν ότι τα Βαλκάνια δεν υστερούσαν συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά σε πολλές περιπτώσεις προηγήθηκαν και προέβλεψαν πολλές δυτικοευρωπαϊκές εξελίξεις στις δεκαετίες πριν και μετά το 1900. Στο δεύτερο μισό του δεκάτου ενάτου αιώνα, τα βαλκανικά κράτη έγιναν ανεξάρτητα έθνη-κράτη. Καθώς πάσχιζαν να παγιώσουν την εθνική τους κυριαρχία, οι χώρες αυτές κοίταζαν πέρα από τις παραδοσιακές στρατηγικές στον σχηματισμό κρατών, σε μια αναζήτηση για ένα εναλλακτικό όραμα εμπνευσμένο από τον μιλιταρισμό και την εθνική πολιτική οικονομία με αυτό τον τρόπο, όχι μόνο πέτυχαν με δικούς τους όρους, αλλά άλλαξαν την Ευρώπη και τον κόσμο από το 1912-1914 και μετά. Καθώς εξασθένιζε η Οθωμανική Αυτοκρατορία και εφαρμόζονταν όλο και περισσότερες μορφές άτυπης διπλωματίας από τις ισχυρές Δυνάμεις στον χώρο της, μετασχηματίστηκαν παράλληλα οι σχέσεις μεταξύ ταυτότητας και γεωπολιτικής. Όπως υποδεικνύουν οι συνεργάτες του τόμου αυτού, το αποτέλεσμα ήταν το φαινόμενο που έμελλε να διαπεράσει ολόκληρη την Ευρώπη τις δεκαετίες του 1920 και του 1930: η σταδιακή αντικατάσταση των αντιλήψεων της θρησκείας και της εθνοτικότητας με την ιδέα της υπηκοότητας και του ανήκειν σε ένα κράτος.
Όπως σημειώνει στον πρόλογό ο καθηγητής Δ.Λυβάνιος, «η συμπερίληψη των Βαλκανίων στον κεντρικό καμβά της ευρωπαϊκής ιστορίας είναι ιστοριογραφικά αναγκαία, καθώς στην αυγή του 21ου αιώνα, έχει κυλήσει πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες του Σάβου από την εποχή που οι ‘’περιοχές ανάμεσα στην Αδριατική και τη Μαύρη Θάλασσα’’ ήταν απλά η ‘’Άγρια Ευρώπη’’. Το βιβλίο αποτελείται από έξι κεφάλαια, τα οποία πραγματεύονται κυρίως κοινωνικές και ιδεολογικές εξελίξεις στη Σερβία, τη Βουλγαρία και τη Δαλματία, ενώ υπάρχουν και συγκριτικές μελέτες, που περιλαμβάνουν ορισμένα στοιχεία για την Ελλάδα, την Αυστρο-Ουγγαρία και το Μαυροβούνιο.