ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΪΔΗΣ
Πρέσβης ε.τ.
Ως «ευκαιρία» για ένα ξαναμοίρασμα της τράπουλας στην περιοχή αλλά και ανάδειξης επίδοξων περιφερειακών δυνάμεων αντιμετωπίζεται η τραγωδία που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Αφγανιστάν από ορισμένες χώρες, που επιβεβαιώνουν τον κυνισμό στις διεθνείς σχέσεις. Στο περιθώριο της κρίσης στο Αφγανιστάν, εξετάζονται και οι εξελίξεις που μπορούν να ανακύψουν στο τρίγωνο ΗΠΑ – Τουρκίας – Ελλάδας και πώς μπορούν να επηρεάσουν τους συσχετισμούς του μέλλοντος. Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν είναι πολύ μακριά από το θέατρο των ελληνοτουρκικών και έτσι πρέπει να παραμείνουν υπογραμμίζει στα «ΝΕΑ» ο πρέσβης ε.τ. Γιώργος Σαββαΐδης, ερωτηθείς για τυχόν νέους τακτικισμούς της Άγκυρας που θα επιχειρήσουν κέρδη και σε αυτό το πεδίο.
Έχοντας υπηρετήσει ως Διευθυντής της Δ/νσης Τουρκίας, Πρέσβης στο ΝΑΤΟ και στην Ουάσιγκτον, αλλά και ως ΓΓ του ΥΠΕΞ, ο Σαββαΐδης «διαβάζει» τις προσπάθειες της Άγκυρας στο Αφγανιστάν ως μία επιχείρηση να «τονίσει και να ενισχύσει τις φιλοδοξίες της για περιφερειακό ρόλο, που δεν περιορίζεται μόνο στο περίγυρο της αλλά φτάνει μέχρι το Αφγανιστάν. Η τουρκική προσπάθεια έχει διπλή στόχευση. Να τονίσει προς πάσα κατεύθυνση, μέχρι και την Κίνα, τον επιδιωκόμενο περιφερειακό της ρόλο, δείχνοντας ταυτόχρονα ότι εκεί που απέτυχε όλη η Δύση, η Τουρκία, ως χώρα με φιλοδοξίες, έχει τις δυνατότητες και τα φόντα να επιτύχει. Στο δεύτερο σκέλος είναι ότι η Τουρκία με διάφορους τρόπους προσπαθεί να μεταφέρει τα όποια κέρδη έχει στον εξωτερικό τομέα και δη στο Αφγανιστάν και στο εσωτερικό της. Παίζοντας ένα ρόλο «μεσολαβητού» μεταξύ των δυτικών απόψεων του τι σημαίνει η επάνοδος των Ταλιμπάν στην εξουσία και του δικού της μοντέλου που προωθεί στο εσωτερικό της χώρας, να κερδίσει πόντους, σε σχέση με τη δυνατότητα ενός Ισλάμ ικανού να κυβερνήσει μεγάλο μέρος της Ασίας και της Μέσης Ανατολής γενικότερα».
Στο αν μπορεί το Αφγανιστάν να γίνει το «συγχωροχάρτι» των ΗΠΑ στην Τουρκία, ο Σαββαϊδης εκτιμά ότι «είναι πολύ δύσκολο για τους αμερικανούς να εμφανιστεί η τουρκική πολιτική, ως από μηχανής θεός, να ανατρέψει και την εικόνα και την ουσία εκεί που η Δύση απέτυχε». Δεδομένων όπως σημειώνει και των εκκρεμοτήτων των ΗΠΑ με την Άγκυρα, που αφορούν στις σχέσεις με τη Ρωσία, τις κινήσεις της σε Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειο.
Αναφερόμενος στον παράγοντα προσφυγικό/μεταναστευτικό και Ευρώπη, ο έμπειρος διπλωμάτης δεν αποκλείει η Τουρκία να επιχειρήσει να τον αξιοποιήσει για μία ακόμα φορά. Εκτιμά ότι η Άγκυρα θα επιχειρήσει, μέσω συμφωνιών με χώρες με άμεσα σύνορα με το Αφγανιστάν, όπως το Ιράν ή το Πακιστάν να κρατήσουν εκείνες το πρώτο κύμα, ενώ θα επενδύσει και στο να εξασφαλίσει ευρωπαϊκή οικονομική βοήθεια, εάν υπάρξουν ροές στο έδαφος της. Σημειώνει ωστόσο ότι αυτή τη φορά η Ευρώπη θα πρέπει να εμφανιστεί ενωμένη και να μείνει σε επαφή και με την Ουάσιγκτον, προκειμένου το ενδεχόμενο προσφυγικό να γίνει μέρος μίας συνολικής προσπάθειας με την εμπλοκή και των ΗΠΑ.
Ο Σαββαΐδης δεν θεωρεί ότι η Τουρκία μπορεί άμεσα να διεκδικήσει κέρδη στα ελληνοτουρκικά μέσω Αφγανιστάν, ωστόσο δεν μπορεί να αποκλειστεί ένα σενάριο νέας εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού. Τονίζει δε ότι εάν η Τουρκία επιχειρήσει εκ νέου κάτι τέτοιο θα πρέπει να εξηγήσει γιατί το νέο κύμα κατευθύνεται «αυθορμήτως» προς την Ελλάδα και όχι προς τη Βουλγαρία. Τονίζει για μία ακόμα φορά το ρόλο της Ευρώπης και σημειώνει ότι αν τα σενάρια επιβεβαιωθούν «η Ελλάδα θα χρειαστεί και τη βοήθεια των ΗΠΑ».
Την ίδια στιγμή επιμένει στη θέση του ότι ο διάλογος Ελλάδας – Τουρκίας πρέπει να έχει ένα γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό ορίζοντα και όχι να αφήνεται να εξελιχθεί σε ένα διάλογο ακαδημαϊκού χαρακτήρα, που τα πάντα παραπέμπονται σε αυτόν γενικά και αόριστα. Υπογραμμίζει την κωλυσιεργία της Άγκυρας για ορισμό ημερομηνίας του 63ου γύρου των διερευνητικών επαφών και θέτει ως προτεραιότητα το ζήτημα της επίλυσης της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Ελλάδας – Τουρκίας.
Δεδομένης και της επικείμενης ανανέωσης της αμυντικής συμφωνίας Ελλάδας – ΗΠΑ (MDCA), ο Σαββαΐδης τάσσεται υπέρ της αναγκαιότητας αυτή να συμπεριλάβει και ζητήματα γεωπολιτικού ενδιαφέροντος πέραν των στρατιωτικών. Όπως τονίζει το θέμα δεν είναι μόνο η Αλεξανδρούπολη αλλά και ο νότος, που ενδιαφέρει την Ανατολική Μεσόγειο. Υπενθυμίζει ότι αμερικανικά πολεμικά επισκέπτονται επί χρόνια τη Δωδεκάνησο παρά τις τουρκικές διαμαρτυρίες περί δήθεν παραβίασης της «αποστρατικοποίησης», τις οποίες και δεν αναγνωρίζουν. Η στάση των ΗΠΑ ωστόσο αλλάζει, όπως λέει, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για τα ίδια ζητήματα και σημειώνει ότι στόχος της ελληνικής πλευράς πρέπει να είναι να ωθήσει τις ΗΠΑ σε μία ενιαία αντιμετώπιση. Τονίζει ότι το Αιγαίο αποτελεί χώρο «μεγάλης γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής αξίας μόνιμα» και προσθέτει ότι τα γεωπολιτικά θα πρέπει να μπουν βαθιά στην ατζέντα των ελληνοαμερικανικών, υπογραμμίζοντας ότι δεν πρέπει να περιοριζόμαστε μόνο στην «αφηρημένη επίκληση του διεθνούς δικαίου ως βάση του ελληνοτουρκικού διαλόγου».
Πηγή: Τα Νέα 28-29/8/21
