Του ΣΩΤΗΡΗ ΝΤΑΛΗ
Φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ/Ε.Ε. Η σχέση της χώρας μας με το Ευρωπαϊκό Σχέδιο πηγαίνει αρκετά πιο πίσω στο 1957, όταν με τις Συνθήκες της Ρώμης αναδύθηκε η ΕΟΚ ως συνέχεια της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ). Υπήρξε εκείνη η εύστοχη πολιτική βούληση εκ μέρους της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας (Κωνσταντίνος Καραμανλής) να γίνει και η Ελλάδα μέρος αυτού του Ευρωπαϊκού Σχεδίου. Έτσι το 1961 φτάσαμε επιτυχώς στη Συμφωνία Σύνδεσης με την ΕΟΚ και το 1975 μετά το τέλος της απομόνωσης που βίωσε η χώρα λόγω της επταετούς δικτατορίας και το «πάγωμα» της ελληνικής σύνδεσης, ξεκίνησε η πορεία προς την πλήρη ένταξη μας στην ΕΟΚ. Πρόκειται για κορυφαία στρατηγική επιλογή της Ελλάδας που συνέδεσε τη χώρα μας με τις πιο δημοκρατικές και αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης.
Η πρόσφατη εύστοχη επιλογή του πρωθυπουργού Κ.Μητσοτάκη να «ενδιαφερθεί» η Ελλάδα για την ηγεσία ενός σημαντικού διεθνούς οργανισμού όπως είναι ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και να προτείνει την υποψηφιότητα της Άννας Διαμαντοπούλου για την κορυφαία θέση του ΟΟΣΑ μόνο θετικά μπορεί να αξιολογηθεί. Επανέφερε τη χώρα σε μια μεγάλη διεθνή συζήτηση που αφορά τόσο τα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί στην Ε.Ε. αλλά και στο διεθνές γίγνεσθαι γενικότερα.
Μας έφερε όμως στο νου, ίσως και με κάποια νοσταλγία εκείνη την περίοδο που η Ελλάδα κατάφερνε να προωθεί σημαντικές προσωπικότητες σε κορυφαία θεσμικά όργανα. Οι επιτυχίες εκείνες συνδέθηκαν με τη μεγάλη προσπάθεια του Κώστα Σημίτη να εξασφαλίσει η Ελλάδα μια καλύτερη θέση στον Ευρωπαϊκό χάρτη και στην ενοποιητική υπόθεση. Κάπως έτσι σημαντικοί ακαδημαϊκοί βρέθηκαν σε κομβικά θεσμικά όργανα. Το 1998, ο Χρήστος Ροζάκης, Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το 2002 ο Λουκάς Παπαδήμος, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το 2003 ο Βασίλης Σκουρής Πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ίδια χρονιά ο Νικηφόρος Διαμαντούρος εκλέγεται στη θέση του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή. Ακολουθεί ένα μεγάλο διάστημα πλήρους απουσίας της χώρας από σημαντικές θέσεις σε θεσμικά όργανα με μοναδική εξαίρεση την εκλογή του καθηγητή Λίνου -Αλέξανδρου Σισιλιάνου στη θέση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τον Απρίλιο του 2019.
Η Ελλάδα το πέτυχε αυτό γιατί πίστεψε πραγματικά στην ευρωπαϊκή προοπτική της και στη στρατηγική επιλογή τής ένταξης τής χώρας στην Ευρωζώνη που την οδήγησε στη βαθύτερη ενοποιητική διαδικασία το 2001. Η προσπάθεια αυτή κορυφώθηκε με τη συμβολή της Ελλάδας στην ιστορική ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. τον Μάιο του 2004.
Κάπου εκεί ξεκινά μια «διαφοροποίηση» της Ελλάδας από την ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία που πήρε αργότερα την μορφή αμφισβήτησης της στρατηγικής επιλογής της χώρας. Ήτα ένας επικίνδυνος κατήφορος που παραλίγο να οδηγήσει την Ελλάδα εκτός Ε.Ε. (βλ. Δημοψήφισμα 2015).
Εκείνη την περίοδο κορυφώθηκε και μια ιδιαίτερη συζήτηση περί κυριαρχίας. Με αφορμή λοιπόν και τα 40 χρόνια συμμετοχής στην ΕΟΚ/Ε.Ε. πρέπει να εξηγηθεί πως η ελληνική κυριαρχία διασφαλίζεται μέσα από την ενίσχυση της συλλογικής ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Αυτό πρέπει να το καταλάβουν κι εκείνοι που στερούνται ευρωπαϊκού οράματος για τη χώρα και θεωρούσαν το ευρώ αιτία της ελληνικής κρίσης. Η χώρα δεν κατέρρευσε το 2015 γιατί η Ευρωζώνη λειτούργησε ως δίχτυ ασφαλείας.
Με αφορμή τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και τα 40 χρόνια από την ένταξη του ελληνικού κράτους στην ΕΟΚ, ας επιχειρήσουμε έναν εθνικό αναστοχασμό, αποφεύγοντας τους μοιρολατρικούς τρόπους σκέψης, και ας πορευτούμε με εθνική στρατηγική στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα με γνώμονα έναν εξωστρεφή πατριωτισμό που θέλει την Ελλάδα να προκόβει σε μια ισχυρή και ενωμένη Ευρώπη.
————————————
*Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αν. καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Παν. Αιγαίου
Πηγή: Tα Νέα 4-3-21
