του Γεωργίου Σαββαΐδη
Καθώς η νέα αμερικανική Administration υπό τον Joe Biden θέτει στόχους και χαράσσει πολιτικές πολύπλευρης επανόδου των ΗΠΑ στα μεγάλα διεθνή ζητήματα, τα στοιχεία της παγκοσμιότητος (π.χ. κλιματική αλλαγή), της διεθνούς ασφάλειας (σχέσεις με Ρωσία, Κίνα, αλλά και με Ε.Ε. και ΝΑΤΟ), καθώς και της προστασίας και προαγωγής των θεσμών (δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα), είναι ενδεικτικά των αμερικανικών διαθέσεων επιβεβαίωσης του ηγετικού ρόλου των ΗΠΑ, με βάση την εμπλοκή τους και κατά τα δυτικά πρότυπα.
Οι υπάρχουσες ενδείξεις μάλλον σηματοδοτούν το τέρμα του αναχωρητισμού των ΗΠΑ από τις παγκόσμιες ευθύνες τους και την προσεκτική επιστροφή τους, σε κάλυψη διαπιστωμένων στρατηγικών κενών, όπου η αμερικανική αναδίπλωση έδωσε την ευκαιρία εκδηλώσεως σειράς φυγόκεντρων περιφερειακών πολιτικών, φιλοδοξιών και ασύμμετρων στοχεύσεων. Η περίπτωση της Τουρκίας είναι ένα παράδειγμα της τελευταίας αυτής κατηγορίας.
Η εικόνα των αμερικανικών προθέσεων θα μεταφερθεί σύντομα και στο πεδίο του αμέσου ενδιαφέροντός μας (ελληνοτουρκικές σχέσεις, σχεδιασμοί του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή του νοτίου τομέως του, με επίκεντρο την Ανατ. Μεσόγειο και τα Δυτ. Βαλκάνια, επιδίωξη δημιουργίας δομών μέσω καλλιέργειας πολιτικών και επιχειρησιακών δεσμών με χώρες νατοϊκές και μη, κτλ.).
Στο προεκτεθέν πλαίσιο των αναμενομένων αμερικανικών κινήσεων θα πορευθούν διερευνητικά, αλλά πιθανώς και εξελικτικά, τους επόμενους μήνες, τόσο οι ελληνοαμερικανικές, όσο και οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Με μεγάλες όμως διαφορές από το σημείο εκκινήσεώς τους. Οι δικές μας εκκινούν με θετικό πρόσημο και όχι μόνο στο πεδίο των συμβολισμών, ενώ οι αμερικανοτουρκικές με αρνητικό και δη σε όλα τα πεδία. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι οι ΗΠΑ θα διαγράψουν το τουρκικό χαρτί από τα συμφέροντά τους.
Οι πρώτες αυτές εκτιμήσεις πιθανώτατα θα επηρεάσουν και τον ρόλο της ΕΕ εν προκειμένω.
Ας προσεγγίσουμε ενεργά τις εκτιμώμενες εξελίξεις σε πνεύμα προσγείωσης και ρεαλισμού. Οι προσεχείς επισκέψεις στις ΗΠΑ σειράς Ελλήνων αξιωματούχων (πολιτικών και στρατιωτικών), ανοίγουν παράθυρα και προοπτικές διότι υφίστανται δυνατότητες για την ελληνική διπλωματία. Είναι καιρός οι ελληνοαμερικανικές γεωπολιτικές σχέσεις, που την τελευταία εικοσαετία χαρακτηρίζονται ως «στρατηγικές», να αποκτήσουν και στρατηγικό βάθος, μόνιμο και πολυεδρικό, να μην βασίζονται σε αντιτουρκική απλώς στόχευση, αλλά να επιδιώκουν την ομαλή σύζευξη των ελληνικών και αμερικανικών συμφερόντων, με ζητούμενο την σταθερότητα σε διμερές, περιφερειακό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Απαιτείται με άλλα λόγια στρατηγική και όχι εφήμερη προσέγγιση. Η πολιτική βούληση υφίσταται αμφοτέρωθεν, αλλά θα πρέπει να μετουσιωθεί σε πράξη στην βάση του κοινού στρατηγικού συμφέροντος.
*Ο κ. Γεώργιος Σαββαΐδης είναι Πρέσβης ε.τ.,
πρ. Γ.Γ. ΥΠΕΞ και Πρέσβης της Ελλάδος στις ΗΠΑ.
Πηγή: Tα Νέα της 29ης Μαρτίου 2021
