Του ΣΩΤΗΡΗ ΝΤΑΛΗ
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έλεγε πως η Ελλάδα διαλέγεται με τους γείτονές της. Σε όλες τις συνθήκες. Και στις εύκολες και στις δύσκολες. Με τους γείτονες σου μιλάς. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι αλλάζεις θέση. Πόσο μάλλον όταν πιστεύεις στη δύναμη των επιχειρημάτων σου. Και η Ελλάδα πιστεύει στην δύναμη των επιχειρημάτων της.
Έχει το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος της και προσήλθε στη συζήτηση των διερευνητικών επαφών για την υφαλοκρηπίδα και τις Θαλάσσιες Ζώνες με αυτοπεποίθηση. Δεν ξεχνάμε βέβαια ότι η μόνη φορά που η Τουρκία δέχτηκε την παραπομπή στη Χάγη ήταν το 1975 σε συνομιλίες σε επίπεδο πρωθυπουργών, μεταξύ Κωνσταντίνου Καραμανλή και Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, και ήταν η μόνη φορά που αυτό καταγράφηκε και σε κοινό ανακοινωθέν. Τόσο η διπλή προσφυγή της χώρας μας σε Χάγη και Συμβούλιο Ασφαλείας, το 1976, όσο και η διαρκής στάση της αποδεικνύουν ότι η Αθήνα προσέβλεπε πάντα σε μια κατάληξη αυτής της διαφοράς, σημείωνε χαρακτηριστικά ο πρέσβης ε.τ. Γιώργος Σαββαϊδης (Τα Νέα 16/1/21).
Το μήνυμα προς την Τουρκία είναι απλό: αν πιστεύει στα επιχειρήματά της ας πάμε στη Χάγη και θα αποφασίσει το Διεθνές Δικαστήριο. Αυτή είναι η κεντρική στρατηγική της χώρας, όπως την έχει διατυπώσει με ξεκάθαρο τρόπο ο πρωθυπουργός. Θα είναι τεράστιο λάθος αν για διάφορους λόγους αυτή η πολιτική υπονομευτεί και μείνει η Ελλάδα χωρίς επιχειρήματα σε μια νέα πολυμερή και διεθνή συνεργασία, όπως διαμορφώνεται σήμερα με την επιστροφή των ΗΠΑ του Μπάιντεν.
Απάντηση υπάρχει και για τους γνωστούς τουρκικούς ισχυρισμούς ότι η Ελλάδα δεν διαθέτει τίτλους κυριαρχίας για όλες τις νησίδες και βραχονησίδες του Ανατολικού Αιγαίου (γνωστά επιχειρήματα του τουρκικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας»). Είναι απλή, ελάτε στη Χάγη και θα πάρετε και τις νομικές απαντήσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση χρήσιμες νομικές απαντήσεις θα βρει κανείς στην εμπεριστατωμένη μελέτη της νομικής συμβούλου του πρωθυπουργού και τέως προϊσταμένης της Νομικής Υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών κας Μάνιας Τελαλιάν που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος της Επιθεώρησης «Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική» (τ.48-49 εκδ. Παπαζήση 2020). Στο κείμενο αυτό η Μ.Τελαλιάν ανατρέπει πλήρως τις νομικά αστήρικτες τουρκικές θεωρίες κάνοντας αναφορές σε όλες τις σχετικές διατάξεις που περιέχονται στις καθοριστικές συμφωνίες που υπεγράφησαν στο παρελθόν.
Όσο για τους πολιτικούς και τους αναλυτές που θα επιθυμούσαν να οδηγήσουν τη χώρα μας στο μη διάλογο με την Τουρκία και έλεγαν ή έγραφαν διάφορα όλο αυτό το διάστημα προκειμένου να μην υπάρξουν διερευνητικές επαφές. Όσοι υποστηρίζουν αυτή την πολιτική θα πρέπει με παρρησία να πουν στους έλληνες πολίτες ποιο θα ήταν το επόμενο βήμα.
Αν επιθυμούμε να δώσουμε περιεχόμενο στην ΑΟΖ και στην υφαλοκρηπίδα πρέπει είτε να διαπραγματευτούμε είτε να προσφύγουμε στη Χάγη. Ήδη ακολουθώντας τρία διαφορετικά σενάρια-μοντέλα οριοθετήσεων θαλασσίων ζωνών προχωρήσαμε σε χρήσιμες συμφωνίες για τις ΑΟΖ με Ιταλία, Αίγυπτο και Αλβανία.
Βέβαια μια οριστική εκτόνωση-ομαλοποίηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις προϋποθέτει πέρα από την επιθυμητή συμφωνία στις θαλάσσιες ζώνες, νέα σοβαρά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αναβάθμιση του διαλόγου στο ΝΑΤΟ αλλά και επίλυση του Κυπριακού.
Δύσκολος μονόδρομος…
*Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αν. καθηγητής Διεθνών Σχέσεων-Διεθνούς Πολιτικής και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
