Του ΣΩΤΗΡΗ ΝΤΑΛΗ
Στην πρώτη φάση της εκδήλωσης της πανδημίας στην Ευρώπη ξερόλες αναλυτές και διάφορα παπαγαλάκια άρχισαν τις ξινές διαπιστώσεις για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και την Λαγκάρντ που δεν έκαναν τίποτα. Άρχισαν βέβαια να μασάνε τα λόγια τους όταν ανακοινώθηκε την περασμένη βδομαδα από την ΕΚΤ το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα. Και μάλλον τους έβαλε στη θέση τους με τη δήλωση του ο Ινιάτσο Βίσκο, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ και επικεφαλής της Τράπεζας της Ιταλίας πως η ΕΚΤ είναι έτοιμη να κάνει περισσότερα εάν χρειαστεί, δηλαδή να αυξήσει το μέγεθος του έκτακτου προγράμματος (συνέντευξη στην εφημερίδα La Stampa).
Πράγματι οι αρχικές δηλώσεις της Λαγκάρντ δεν μας προετοίμαζαν για την απόφαση που ακολούθησε και αφορούσε την αγορά από την ΕΚΤ χρέη ύψους 750 δισ. ευρώ και η οποία έσπασε πολλά ταμπού δημοσιονομικής ορθοδοξίας τα οποία ούτε η Γερμανία ούτε η Ολλανδία ήταν έτοιμες να εγκαταλείψουν. Ακόμη κι αν πρόκειται για προσωρινό μέτρο, επιβεβλημένο, ισοδυναμεί με μια πραγματική επανάσταση για την Ε.Ε., έγραφε στο κεντρικό της άρθρο η γαλλική Le Monde. Έχουν μάλιστα ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα σενάρια που επεξεργάζεται το πολιτικοοικονομικό επιτελείο των Βρυξελλών για τα συνολικά αντίμετρα . Στο τραπέζι των συζητήσεων φαίνεται να έχει πέσει η έκδοση ευρωομολόγου, η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου ανεργίας και η δυνατότητα αξιοιποί ησης των κεφαλαίων που διαθέτει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας. “Η Ευρώπη πρέπει τώρα να μείνει οικονομικά ενωμένη και οι χώρες πρέπει να είναι σε θέση να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσουν τους πολίτες, να σταθεροποιήσουν την οικονομία και να την αναζωογονήσουν γρήγορα μετά την κρίση. Για να γίνει αυτό η Ευρώπη πρέπει να μείνει οικονομικά ενωμένη σε αυτή την κρίση. Να αποδείξει ότι είναι πραγματικά μια “κοινότητα πεπρωμένου”, υπογράμμιζαν σε έκκληση που υπέγραψαν γερμανοί! οικονομολόγοι και ζητούσαν την έκδοση ευρωπαϊκού ομολόγου “κρίσης” ενός τρισ.ευρώ. Άραγε το Βερολίνο αλλάζει στάση;
Πάντως στο ECOFIN διαπιστώθηκε η ισχυρή βούληση να αξιοποιηθούν στον μέγιστο βαθμό όλα τα διαθέσιμα εργαλεία, προκειμένου να αμβλυνθούν τα οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης και να διασφαλιστεί από πλευράς ΕΕ ότι αυτές θα είναι παροδικές.
Η πανδημία πλήττει σοβαρά την Ευρώπη και θέτει σε δοκιμασία τα συστήματα υγείας σε ακραίες δοκιμασίες. Πρέπει να γνωρίζουμε πως δεν υπάρχει προς το παρόν ευρωπαϊκή πολιτική υγείας , υπάρχουν σημαντικές κοινοτικές νομοθετικές πράξεις που άπτονται της υγείας. Σε περίπτωση πανδημίας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναλαμβάνει τον συντονισμό σε επίπεδο Ε.Ε. μέσω του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και αντίδρασης (EWRS)το οποίο επιβάλλει στις εθνικές αρχές να ανταλλάσσουν μεταξύ τους πληροφορίες για τα μέτρα που σκοπεύουν να λάβουν ή έλαβαν. Πάντως η ευθύνη για τη λήψη μέτρων παραμένει στις εθνικές πρωτεύουσες (βλ. Δ.Κούρκουλας:Τι κάνει η Ευρώπη για τη Δημόσια Υγεία, Διπλωματικός Ταχυδρόμος www.lecourrierdiplomatique.eu)
Aς είμαστε λοιπόν πιο προσεκτικοί στην κριτική που ασκούμε στην Ε.Ε. κι ας δίνουμε μεγαλύτερη προσοχή σε εκείνους που μιλούν για περισσότερη Ευρώπη.
Όσο για τα σχόλια του τύπου η Ιταλία περίμενε βοήθεια από την ΕΕ και τη Γερμανία και τη βρήκε στην Κίνα και την Κούβα, άραγε τι θέλουν να μας πουν; Μοιάζουν στη λογική τους με τα σχόλια του τύπου «ο κορωνοϊός είναι ένα ανθρώπινο δημιούργημα που εργαλειοποιήθηκε από τη Δύση» που σχετίζονταν με μηνύματα που υποβάθμιζαν την ικανότητα των ευρωπαϊκών αρχών να αντιμετωπίσουν την κρίση και κατηγορούσαν τον καπιταλισμό (κάποιοι μίλησαν και για τα τέλος του καπιταλισμού).
Επίσης, ας έχουμε υπόψη μας πως πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, της διπλωματικής υπηρεσίας της ΕΕ, αναφέρεται σε συγκεκριμένα κρούσματα παραπληροφόρησης από τις 22 Ιανουαρίου μέχρι πρόσφατα. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση που παρουσίασαν οι Financial Times (βλ.Μ.Μητσός, Παραπληροφόρηση, Τα Νέα 13-3-20) , μόνο το ισπανικό τμήμα του RT (πρώην Russia Today, το κρατικό ειδησεογραφικό πρακτορείο της Ρωσίας) είχε από την 1η Ιανουαρίου μέχρι τις 12 Μαρτίου πάνω από 6,8 εκατομμύρια shares στο Facebook, το Twitter και το Reddit για θέματα κορωνοϊού. Κι όλα επέτειναν τη σύγχυση, τον φόβο και τον πανικό. Τι σύμπτωση!
*Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αν. καθηγητής του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών και συντονιστής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική . Από τις εκδόσεις Παπαζήση κυκλοφορεί το βιβλίο του, Η ‘’Δύσκολη’’ Ευρώπη. Σε αναζήτηση της νέας Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης.
