ΣΩΤΗΡΗ ΝΤΑΛΗ
«Η κατάσταση στα σύνορά μας δεν είναι μόνο θέμα της Ελλάδας, είναι ευθύνη και της Ευρώπης και θα το διαχειριστούμε με τάξη, ενότητα , ευθύνη και αποφασιστικότητα. Όσοι δοκιμάσουν την ενότητα της Ευρώπης θα απογοητευτούν. Η Ελλάδα είναι η δική μας ασπίδα». Η παραπάνω δήλωση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις Καστανιές του Έβρου τονίζει την ανάγκη να αποφύγουμε τα λάθη που έκαναν την περίοδο 2015-2016 η Ελλάδα και η ΕΕ.
Επίσης, η νέα πρόεδρος τα Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις παραπάνω δηλώσεις της, επιβεβαιώσε το στίγμα μιας «γεωπολιτικής» Επιτροπής, όπως το είχε προσδιορίσει με τις πρώτες δηλώσεις της, που σημαίνει πως οι νέες πρωτοβουλίες που θα προωθήσει το 2020 θα είναι με γνώμονα μια στρατηγική παγκόσμιας επιρροής.
Η διαχείριση μιας ασύμμετρης απειλής (απειλή που προκύπτει από οργανωμένες μη συμβατικές ομάδες) στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποχρεώνει την Ελληνική Δημοκρατία και την ΕΕ να λάβουν μέτρα προκειμένου να αντιμετωπίσουν την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού και προσφυγικού ζητήματος εκ μέρους της Τουρκίας. Προφανώς είναι δυσάρεστο να επικαλείται μια κυβέρνηση το άρθρο 78 παρ. 3 της Συνθήκης της ΕΕ με το οποίο μπορούν να ανασταλούν προσωρινά βασικά κεκτημένα του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου. Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, «εφόσον ένα ή περισσότερα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν επείγουσα κατάσταση, λόγω αιφνίδιας εισροής υπηκόων τρίτων χωρών, το Συμβούλιο μπορεί να εκδίδει, μετά από πρόταση της Επιτροπής, προσωρινά μέτρα υπέρ του εν λόγω κράτους μέλους ή των εν λόγω κρατών μελών. Το Συμβούλιο αποφασίζει μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο».
Το κλειδί για να ανταποκριθεί η Ευρώπη στις σημερινές και μελλοντικές προκλήσεις είναι να εξοπλιστεί με την απαραίτητη κυριαρχία. Για να καθορίζει η ίδια η Ευρώπη το μέλλον της χρειάζεται περισσότερη κυριαρχία.
Προς αυτήν την κατεύθυνση ήταν και η εύστοχη κίνηση του έλληνα πρωθυπουργού να «ξεναγήσει» στα ελληνοτουρκικά-ευρωτουρκικά σύνορα στον Έβρο ολόκληρη τη θεσμική εξουσία της ΕΕ, μια κίνηση που ενισχύει την προοπτική μιας οριστικής διαχείρισης του προβλήματος από την πλευρά της ΕΕ. Το πρόβλημα στον Έβρο και στα νησιά του Αιγαίου είναι ευρωπαϊκό και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει η διαχείριση του να ξεφύγει από το ενωσιακό πλαίσιο. Γιατί ακούστηκαν και απόψεις-προτάσεις περί σκοπιμότητας προσφυγής της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Να βγούμε δηλαδή από το ισχυρό πλαίσιο επίλυσης του προβλήματος στην ΕΕ και να μεταθέσουμε τη συζήτηση σε ένα πλαίσιο δυσμενές, απαλλάσσοντας από τις ευθύνες τους, τους ευρωπαίους εταίρους μας .
Μιλάμε για μια Ευρώπη φιλελεύθερη με ενισχυμένη προστασία των εξωτερικών συνόρων και με ουσιαστική γεωπολιτική επιρροή. Μόνο έτσι θα μπορέσει να προσαρμοστεί στις νέες προκλήσεις του 21ου αιώνα και να συνδιαμορφώσει τελικά τη νέα ατζέντα της διεθνούς πολιτικής.
Εξάλλου όπως έχει φανεί και από τη μέχρι σήμερα πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, η Ευρώπη επιβεβαιώνει την αξία της μόνο όταν επιδεικνύει την ικανότητά της να απαντά στις προκλήσεις της Ιστορίας.
Το στοίχημα περί ευρωπαϊκής κυριαρχίας θα κριθεί και στις Καστανιές του Έβρου.
Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αν. καθηγητής Διεθνών Σχέσεων-Διεθνούς Πολιτικής και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
