Π. Κ. ΜΑΚΡΗ
Ουδείς αμφέβαλλε ότι είναι υψηλού κινδύνου τα παίγνια του καθεστώτος της Αγκύρας, εις τους δαιδάλους του Συριακού. Από μιας αρχής έσπευσε, άλλωστε, να συμβάλει στην δημιουργία τους και να αποπειραθεί να ελέγξει τα παραμεθόρια Κουρδικά εδάφη. Η στήλη αυτή είχε επανειλημμένως επισημάνει ότι πέραν οποιωνδήποτε αρχικών επιτυχιών, δεν θα απεφεύγετο η τελική καταβολή τιμήματος και ότι η αποκόλλησις από το τέλμα θα ήταν δυσκολώτερη απ’ ότι η ρίψις εντός αυτού.
Εκ προοιμίου προφανές ήταν, επίσης, ότι ουδέν μέσον εκβιασμού θα παρελείπετο προς διασφάλιση της Αμερικανικής, Βορειοατλαντικής και Ευρωπαϊκής αποδοχής και υποστηρίξεως ―ιδίως, εις περίπτωση δυσχερείας αυτοδυνάμου συνεχείας―, των Τουρκικών αναθεωρητικών μεθοδεύσεων εντός ολοκλήρου του Μεσοποταμίου χώρου. Μεταξύ αυτών των μέσων εκβιασμού της Δύσεως, την κορυφαία θέση, κατείχε πάντοτε η ρύθμισις της διοχετεύσεως των προσφυγικών και λαθρομεταναστευτικών ροών.1
Εν τούτοις, υπεραπλουστεύσεις πρέπει να αποφεύγονται: η αυξομείωσις των εντάσεων προς την Ελληνική πλευρά υπηρετεί μεν, μέχρις ενός σημείου, την σκοπιμότητα πιέσεως του ΝΑΤΟ και μειώσεως της ΕΕ. Αλλά, άπτεται, συγχρόνως και του γεω-οικονομικού σκοπού της Τουρκίας να αποκτήσει θαλασσίους πόρους αναλόγους της γεωγραφικής μάζης και του μήκους των επί της Μεσογείου ηπειρωτικών ακτών της.
Η έντασις, συνεπώς, των προσφυγικών ροών προς τις νήσους του Αν. Αιγαίου και προς τα σύνορα του Έβρου δεν αποσκοπεί μόνον να πιέσει την Β.Α. Συμμαχία και τους Ευρωπαίους να αποδεχθούν και να υποστηρίξουν τους Τουρκικούς τυχοδιωκτισμούς στην Μ. Ανατολή, αλλά και, προς την περαιτέρω ταλαιπώρηση και αποδυνάμωση της Ελληνικής πλευράς. Πιθανώτατα θα διατηρηθεί και θα συνδυασθεί προς την έναρξη Τουρκικής ερευνητικής δραστηριότητος επί του βυθού του Ανατολικού Αιγαίου ή της ευρυτέρας θαλασσίας περιοχής Ρόδου-Καστελορίζου.
Παρ’ όλους τους αναμφισβητήτως θετικούς, μέχρι τώρα, οιωνούς, δεν είναι βέβαιον ότι θα είναι και πρακτικώς αποτελεσματική η Ευρωπαϊκή συνδρομή προς την Ελλάδα, προς αναχαίτιση των επερχομένων προσφυγικών κυμάτων και αποτελεσματική αποτροπή της Τουρκίας να τα κατευθύνει προς τα Ελληνικά χερσαία και νησιωτικά σύνορα. Τα θεσμικά μέτρα, όπως και τα τεχνικά μέσα στην διάθεση της ΕΕ είναι μάλλον περιορισμένα.
Η επιταγή διασώσεως στην θάλασσα και μη θέσεως υπό οποιουσδήποτε κινδύνους της ζωής των «επί κύματι θαλάσσης» προσφυγο-λαθρομεταναστών θα παραμείνει ως ακρογωνιαίος λίθος του κώδικος της Ευρωπαϊκής ―υποκριτικής ή όχι―, πολιτικής ορθότητος.
H FRONTEX δεν θα επιδοθεί εις απωθήσεις λαθρομεταναστευτικών σκαφών εντός του Αν. Αιγαίου. Ούτε οποιοσδήποτε ευυπόληπτος Ευρωπαίος πολιτικός, θα υποστηρίξει δημοσίως, την επιβαλλομένη, από τα πραγματικά δεδομένα, σκληρότητα των τρόπων αντιδράσεως του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος.
Η Ελληνική Κυβέρνησις η οποία έχει μέχρις στιγμής, σημειώσει, επί του προκειμένου, επιδόσεις μέτριες έως καλές, πρέπει να εύρη μόνη την αναγκαία «αναλγησία» όπως πολλοί θα σπεύσουν να την χαρακτηρίσουν―, και τις αντίστοιχες λύσεις.
Η Ελλάς δεν έχει βεβαρυμμένη την συνείδησή της. Επί 6 έτη εκείνη, κατά προτεραιότητα, υφίσταται στις ακτές της, την προσφυγο-λαθρομεταναστευτική λαίλαπα. Εκείνη περιθάλπει τους εκβραζομένους στις ακτές της. Συνθήκες αθλιότητος και ανομίας, βεβαίως, επικρατούν εις τα κέντρα υποδοχής τους. Δεν είναι, όμως, εκ κακών προθέσεων, αλλά, απλώς, κατ’ αναλογία της Νεο-Ελληνικής πολιτισμικής πραγματικότητος. Την ιδία κωλυσιεργία, νωθρότητα και ανικανότητα, οργανική ανεπάρκεια και χαοτική διαχείριση, επιδεικνύουν, καθημερινώς, οι κάτοικοι αυτής της χώρας προς εαυτούς και αλλήλους. Εφροντίσαμε, άρα, τους πρόσφυγες και μετανάστες «ως εαυτόν».
Αλλά και ουδείς άλλος Ευρωπαίος Εταίρος πλην της Ιταλίας, ίσως, έχει υποστεί παρομοία, αιφνίδια εισβολή επί των θαλασσίων συνόρων του και φιλοξενήσει παρόμοιες ορδές επί του εδάφους του.
Επήλθε λοιπόν, η στιγμή επιδείξεως «σκληρότητος» και «αναλγησίας». Τα ελαφρυντικά είναι σημαντικά και κατατείνουν στην αθώωση.
Η χώρα δεν πρέπει να αφεθεί να εκβιασθεί υπό την απειλή κατακλυσμού της υπό τα κατευθυνόμενα από τους γείτονες, κύματα φυγάδων όλων των αποτυχημένων, δυσλειτουργικών και βιαίων κοινωνιών της Ευρασίας, της Μέσης Ανατολής και της Ινδικής Υποηπείρου.
Η Ελληνική κοινωνία είναι και αυτή, αρκετά, ήδη, δυσλειτουργική, εύτρωτη και εύθραυστη. Ας μην συνεχίσει να δέχεται τα θραύσματα αυτών που έχουν ήδη εκραγεί. Η αντοχή της είναι οριακή.
Προέχουν τα θεσμικά μέσα αμύνης. Η δια πράξεως νομοθετικού περιεχομένου αναστολή επί ένα μήνα της εφαρμογής του άρθρου 72, §3 της Συνθήκης περί προσφύγων του ΟΗΕ είναι βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Η επιδειχθείσα από Ευρωπαϊκής πλευράς κατανόησις παριστά την γενική μεταβολή της καταστάσεως πνευμάτων και ψυχών.
Ο χρόνος ο οποίος θα προσφερθεί ―ιδίως αν επιτευχθεί συναίνεσις μίας ακόμη παρατάσεώς του―, θα είναι επαρκής προς ενίσχυση, κυρίως, των μέσων ελέγχου των συνόρων του Έβρου. Επίσης, η επί 1-2 μήνες συνεχής απώθησις των λαθρομεταναστευτικών πλωτών μέσων, θα αποθαρρύνει, μέχρις ενός σημείου έστω, τους αναμένοντες επί της Μικρασιατικής ακτής.
Κατόπιν, κάθε Ευρωπαϊκή δεκτικότητα των Τουρκικών οικονομικών απαιτήσεων ―οι εδαφικοί τυχοδιωκτισμοί της Αγκύρας στην Συρία πρέπει να παραμείνουν εκτός θέματος και συζητήσεως―, προς ανανέωση της Κοινής Δηλώσεως, πρέπει να συνδυασθεί προς την Τουρκική αποδοχή ενός θεμελιώδους όρου: της εγκαταστάσεως «Γενικών Κέντρων υποβολής αιτήσεως ασύλου» (Common Application Centers) και διαλογής μεταξύ προσφύγων και μεταναστών, επί Τουρκικού εδάφους. Αν τούτο επιτευχθεί ―διότι, η Τουρκική αντίστασις, επ’ αυτού, θα είναι λυσσαλέα―, θα επιτρέψει εις το μέλλον και την γενική απώθηση των πλωτών μέσων των κατευθυνομένων προς τις Ελληνικές νήσους ροών , εφ’ όσον, θα είναι τυπικώς, βέβαιον, τότε, ότι οι επιβαίνοντες είναι λαθρομετανάσται και όχι πρόσφυγες.
Πρέπει, ακόμη, να συγκρατηθεί ότι υπήρξε ολέθριος και πολλαπλασιαστικός των αφίξεων του τελευταίου 3μήνου ο αντίκτυπος των μεταφορών από τις νήσους στην ενδοχώρα. Ενεθάρρυνε πολλαπλασίους αναμένοντες να λάβουν την απόφαση να διαπεραιωθούν.
Εννοείται ότι δρακόντεια αυστηρότητα επιβάλλεται πλέον και έναντι των ΜΚΟ, υποκινητών και τις περισσότερες φορές διεκπεραιωτών/διαπεραιωτών των ροών ―αμειβομένων, συχνά, κατά κεφαλήν «διασωζομένου». Να μην λησμονείται ότι αρκετές εξ αυτών είναι αντιεξουσιαστικής ιδεολογίας. Σύμμαχοι του χώρου εκείνου ο οποίος αναμένει τους οικονομικούς μετανάστες να συμβάλλουν στην αποδόμηση των Ευρωπαϊκών κοινωνιών. Ας μην αναμένεται ότι θα ληφθούν, επί Ευρωπαϊκού επιπέδου μέτρα αποτελεσματικού ελέγχου τους, διότι η ικανότητά τους πολιτικών εκβιασμών είναι αποδεδειγμένη.
Τούτων, πάντως, λεχθέντων, ας μην υπάρχει αμφιβολία ότι ακόμη και αν καταστεί δυνατή η υπέρβασις της αμέσου κρίσεως και όλα εξελιχθούν, προς στιγμήν, αισίως μεταξύ ΕΕ και Αγκύρας, η πίεσις επί των Ελληνικών ακτών θα συνεχισθεί. Θα μειώνεται, ίσως, κατά καιρούς και εκ νέου θα εντείνεται, αναλόγως της εξελίξεως των Ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Άγκυρα δεν θα παραιτηθεί της χρήσεως του όπλου αυτού έναντι της Ελλάδος. Θα την περιορίζει, μόνον, κατά διαστήματα ώστε να καθησυχάζεται η ενόχλησις της ΕΕ και να αποτρέπονται έντονες Ευρωπαϊκές αντιδράσεις.
Αλλά, δεν θα εξέλειπε η λαθρομεταναστευτική πίεσις επί των Ελληνικών ακτών ούτε και αν, ως δια μαγείας, τα πάντα επελύοντο μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών ή και αν η Μ. Ανατολή έπαυε να παράγει πολέμους και πρόσφυγες.
Η Ελλάς είναι, κατά γεωγραφική θεώρηση, ο ευκολώτερα προσβάσιμος από την Ανατολή προθάλαμος της Δυτικής Ευρώπης, σκοπουμένης ακόμη ως γη της Επαγγελίας από μέρος του Ευρασιατικού, Ασιατικού και Αφρικανικού πληθυσμού. Η οικονομική παγκοσμιότητα έχει μεν προσφέρει σημαντική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των μαζών των άλλων ηπείρων. Ευρέα τμήματά τους, όμως, δεν την έχουν ακόμη αισθανθεί. Θα συνεχίσουν να επέρχονται.
Το ρεύμα των οικονομικών μεταναστών της Ινδικής Υποηπείρου, προστιθεμένων και των σημαντικών ροών από το Αφγανιστάν και το Ιράν και τις πτωχότερες χώρες του Καυκάσου, δεν θα αποδυναμωθεί εις το εγγύς μέλλον. Μέρος του θα διεισδύει, πάντοτε, πέραν των Ανατολικών και των Νοτίων Τουρκικών συνόρων. Όποιος και αν θα είναι ο αποτρεπτικός ζήλος και η σκληρότητα της Τουρκικής πλευράς ―αν υποτεθεί ότι θα ικανοποιηθεί και αποφασίσει να τηρήσει τα συμπεφωνημένα ―πάλι, δεν θα είναι μικρός ο όγκος των διαφευγόντων ο οποίος θα καταλήγει επί της Μικρασιατικής ακτής και θα επιχειρεί τον διάπλου προς τις Ελληνικές νήσους.
Η ιδέα των θαλασσίων φραγμάτων, εν τούτοις, την οποία ανέφερε προσφάτως η Κυβέρνησις δεν είναι ανεπίδεκτη πρακτικής εφαρμογής. Δεν είναι νέα. Είχε συζητηθεί από τις αρχές της ληγούσης 10ετίας εις τους κόλπους μελετητικών οργάνων της ΕΕ. Η εφαρμογή της είχε θεωρηθεί πρακτικώς εφικτή υπό προσιτούς οικονομικούς όρους, αλλά δεν είχε δοθεί συνέχεια εν όψει αντιρρήσεων πολιτικής/ιδεολογικής υφής.
Τα πνεύματα, ευτυχώς, αρκετών Εταίρων έχουν, έκτοτε, μεταβληθεί. Κατά πόσον η ΕΕ θα ήταν, κατά ομοφωνία, διατιθεμένη να υποστηρίξει την κατασκευή παρομοίων φραγμάτων εκείθεν των νήσων του Αιγαίου συζητείται. Πολλοί Εταίροι, όμως, θα συναινέσουν ή θα σιωπήσουν.
Επί του τεχνικού πεδίου, γνωστές ήδη, πανάρχαιες, εφαρμογές, ―π.χ., άλυσοι εμφράξεως λιμένων―, διευκολύνονται από την σύγχρονη τεχνολογία. Αρκεί κανείς να θυμηθεί τα επί μεγάλου μήκους ακτών στατικά αντιαποβατικά και ανθυποβρυχιακά φράγματα και τις μεγάλες πλωτές εξέδρες, ήδη από την εποχή των Α΄ και Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου…
Εξ άλλου δεν θα είναι απαραιτήτως αναγκαία η κατασκευή φραγμάτων εκατοντάδων μιλίων. Αρκεί να αποφραχθούν τα σημεία των συντομωτέρων και ιδίως, των πλέον ασφαλών διαβάσεων. Στην περίπτωση αυτή, οι διακινηταί θα είναι αναγκασμένοι να αυξήσουν τα κόμιστρα, εις τρόπον ώστε ο συνδυασμός κόστους και κινδύνου να καθίσταται αποτρεπτικός.
Αλλά και επί μεγάλου μήκους νησιωτικών ακτών αν προεκρίνετο η κατασκευή φραγμάτων, πάλι το κόστος, εν συγκρίσει προς την εις βάθος χρόνου ωφέλεια, δεν θα υπερέβαινε τα όρια του αποδεκτού, ενώ και αρκετοί Εταίροι θα ήσαν διατεθειμένοι να συμβάλουν διμερώς.
Όμως, όποια και αν θα είναι η αποτελεσματικότητα της παρεμποδίσεως εις όλα τα επίπεδα, αυτή μόνη δεν θα αρκέσει. Αν οι επερχόμενοι, εντός π.χ., μιας 5ετίας, προσεγγίσουν ―υπό όρους μειωμένων ροών―, τα δύο εκατομμύρια, οι αφικνούμενοι θα φθάσουν τις εκατοντάδες χιλιάδων, ακόμη και αν μόνον 2 εις τους 10 θα επιτυγχάνουν, τελικώς, να διεισδύσουν.
Ισχυρός λόγος ο οποίος να αποκλείει ότι τούτο θα συμβεί, δεν υπάρχει. Όπως προανεφέρθη, η εμφανής απώθησις πλωτών μέσων θα παραμένει νομικώς και υπό την οπτική της επικοινωνίας, προβληματική. Μετά μεγίστης φειδούς και προσοχής και μόνον υπό ιδανικές καιρικές συνθήκες, θα είναι πολιτικώς δυνατόν να επιχειρείται εμφανώς.
Εις επίμετρον, έχει αρχίσει να παρατηρείται η προετοιμασία και οργάνωσις μακράς ακτίνος λαθρομεταναστευτικών πλοών, από τις ακτές της Αιγύπτου και του Λιβάνου προς αποφυγή των κινδύνων και της ταλαιπωρίας της διαδρομής μέσω της Τουρκίας. Το κόστος τους θα είναι, αρχικώς, υψηλότερο, αλλά θα σκοπεύεται και ολόκληρη η λαθρομεταναστευτική αγορά της Αν. Αφρικής και των Αναλοτικωτέρων Αραβικών χωρών.
Ούτε, λοιπόν, η βελτίωσις της συμπεριφοράς της Τουρκικής πλευράς θα διασφαλίσει την δραστική μείωση της πιέσεως επί των Ελληνικών ακτών. Κάθε σχεδιασμός πρέπει να γίνεται επί της βάσεως της προγνώσεως της χειροτέρας και όχι ―όπως Ελληνοπρεπώς είθισται επί της καλυτέρας―, δυνατής τροπής των πραγμάτων.
Ανακύπτει, άρα ―ατυχώς―, αναπόφευκτη η ανάγκη δομήσεως εγκαταστάσεων μεγάλης δυναμικότητος, προορισμένων να λειτουργήσουν ως κλειστά κέντρα διαλογής των δικαιουμένων προσφυγικής ιδιότητος και περιορισμού, εκεί, των υπολοίπων επί μακρά διαστήματα, μέχρις ότου να καθίσταται δυνατή η απέλασίς τους.
Ατυχώς και πάλι, τούτο λέγεται πολύ ευκολώτερα απ’ ό,τι γίνεται. Ούτε η εύθραυστη δομή του κράτους, ούτε η υφή, της Ελληνικής κοινωνίας, ούτε η δημογραφική κατανομή του πληθυσμού διευκολύνουν την εγκατάσταση παρομοίων μεγάλων μονάδων οπουδήποτε επί μεγάλων κατοικημένων νήσων.
Θα τολμήσει μία Ελληνική Κυβέρνησις να προχωρήσει; Πρέπει. Το κράτος, έχει όταν τολμά, τα μέσα να επιβάλλει την θέλησή του. Οπωσδήποτε, υπάρχουν αρκετά κατάλληλα σημεία εντός του Ελληνικού νησιωτικού χώρου.
Επί του μεταναστευτικού, λοιπόν, επιβάλλεται αποφασιστικότητα, σκληρότητα αποφάσεων, συμπεριφοράς και λύσεων. Αποφασιστικότητα έναντι της γείτονος. Σκληρότητα έναντι των ατυχών, οι οποίοι επιχειρούν τον διάπλου και των συνεργών τους, ΜΚΟ.
Επί των Ελληνοτουρκικών διαφορών, όμως, κατ’ ουδέν ο συντάκτης του παρόντος μεταβάλλει όσα έχει κατά το παρελθόν επισημάνει.
Εξακολουθεί να επείγει η ανάληψις Ελληνικής πρωτοβουλίας θέσεως υπό την κρίση του Δ. Δικαστηρίου των Ελληνο-Τουρκικών διαφορών, επί ολοκλήρου του μεταξύ των δύο ηπειρωτικών ακτών θαλασσίου, εναερίου και νησιωτικού χώρου, περιλαμβανομένου και του Καστελορίζου. Θα είναι η αναγκαία αντιστάθμισις της επιβεβλημένης σκληρότητος επί του μεταναστευτικού και θα συμβάλει στην, επ’ αυτού, εξακολούθηση ―αν υποτεθεί ότι έχει, προς το παρόν, διασφαλισθεί―, της Ευρωπαϊκής υποστηρίξεως.
Προ παντός, να μην παρανοηθούν διάφορες πρόσφατες Ευρωπαϊκές εκδηλώσεις υποστηρίξεως της Ελλάδος, επί του ειδικώς και αμέσως προκειμένου. Να μην διασταλεί η σαφής εντοπισμένη και περιορισμένη έννοια των ηπίων έως ηπιοτάτων, ευρωπαϊκών εκφράσεων αποδοκιμασίας της Τουρκίας. Να μην επικρατήσει η ψευδαίσθησις ότι δίδεται η ευκαιρία στην Ελληνική πλευρά να επωφεληθεί επί ολοκλήρου του φάσματος των Ελληνο-Τουρκικών διαφορών.
Π.Κ.Μ.
- Η à la carte τριπλή στρατηγική συνοδοιπορία Αγκύρας, Κρεμλίνου και Τεχεράνης συνιστά και αυτή μέσον εκβιασμού της Δύσεως, αλλά, δεν πρέπει να παροράται ότι εξυπηρετεί και τις βραχυπρόθεσμες ή και μεσοπρόθεσμες μεθοδεύσεις των τριών πλευρών προς αναθεώρηση του περιφερειακού συμβατικού status quo και ανακατανομή των σφαιρών επιρροής.
