STEVEN WEINBERG.,
Μετάφραση: A. Kρητικού,
Εκδόσεις Ροπή, Θεσσαλονίκη 2019.
Κορυφαίος καθηγητής φυσικής με σπουδαία παρουσία στο Χάρβαρντ και το ΜΙΤ με πρωτοποριακή εργασία για την ενοποίηση της ασθενούς και της ηλεκτρομαγνητικής δύναμης μέσω της ιδέας της αυθόρμητης ρήξης συμμετρίας. Ο Στίβεν Γουάινμπεργκ, τιμήθηκε με το Νόμπελ φυσικής το 1979 γιατί άνοιξε ένα από τα πιο συναρπαστικά κεφάλαια στην ιστορία της σύγχρονης φυσικής.
Στο βιβλίο του με τίτλο «Σκέψεις με θέα τη λίμνη», με εξαιρετικά εύστοχο τρόπο και εύληπτο λόγο, εξερευνά τον κόσμο μας με το βλέμμα του στραμμένο έξω από το παράθυρο του γραφείου του με θέα τη λίμνη Όστιν. «Παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας μου ως φυσικού αφορά τα μαθηματικά και είναι απρόσωπο, η θέα από το παράθυρο μού υπενθυμίζει διαρκώς τον κόσμο των ανθρώπων που απλώνεται εκεί έξω», σημειώνει στην εισαγωγή του βιβλίου του με δοκίμια που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, από την κοσμολογία μέχρι και τη στρατιωτική τεχνολογία, την πολιτική και τη θρησκεία.
«Ο πόλεμος προσφέρει άφθονες ευκαιρίες για τα περισσότερα είδη μωρίας. Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγεται ένα είδος ανοησίας για το οποίο ο πόλεμος είναι ιδιαίτερα κατάλληλος: τη λαγνεία για δόξα. Δεν μπορεί κανείς να είναι απόλυτα βέβαιος για τα κίνητρα ενός διοικητή σε κάθε περίπτωση, ωστόσο υπάρχουν γνώριμα σημάδια αυτής της λαγνείας: η ετοιμότητα να αποδεχτεί την πρόκληση να πολεμήσει κάτω από δυσμενείς συνθήκες· μια προτίμηση για ανάληψη δράσης ανεξάρτητης από συμμάχους ή συναδέλφους· μια παράλογη προδιάθεση για επίθεση· και μια προσπάθεια να αποδώσει στον εαυτό του ένα αποφασιστικό μερίδιο συμμετοχής στην κατάκτηση της νίκης, γράφει ο Γουάινμπεργκ.
Τέτοια παραδείγματα έρχονται εύκολα στο μυαλό. Ο Αντώνιος αποδέχτηκε την πρόκληση του Αγρίππα να πολεμήσουν στη θάλασσα στο Άκτιο, παρόλο που ήταν ισχυρότερος στην ξηρά. Το 1421, ο δούκας του Κλάρενς παράκουσε τις εντολές του αδελφού του, βασιλιά Ερρίκου Ε΄ και σκοτώθηκε στη διάρκεια επίθεσης με 150 έφιππους ένοπλους άνδρες και χωρίς τοξότες εναντίον πέντε χιλιάδων γάλλων στρατιωτών. Ο Τζεμπ Στιούαρτ, για να επανακτήσει τη δόξα που είχε κερδίσει υπερφαλαγγίζοντας τον στρατό της Ένωσης του Μακ Κλίλαν στη διάρκεια της υπεράσπισης του Ρίτσμοντ το 1862, οδήγησε το ιππικό του σε μια τρελή επέλαση μέσω του Μέριλαντ και της Πενσιλβάνια τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 1863, παρόλο που στερούσε τον στρατό της Βόρειας Βιρτζίνια από την αναγκαία αναγνωριστική επιχείρηση την εβδομάδα πριν από τη μάχη του Γκέτισμπεργκ. Ο ναύαρχος Γουίλιαμ Φ. Χάλσεϊ ο νεότερος διέταξε τον Τρίτο Στόλο να καταδιώξει τα ιαπωνικά θωρηκτά και αεροπλανοφόρα, την ώρα που άλλα ιαπωνικά πολεμικά πλοία απειλούσαν τους αμερικανούς στρατιώτες κατά την απόβασή τους στις παραλίες της νήσου Λέιτε.
Αν και θα υπάρχουν πάντα στρατιώτες και ναύτες οι οποίοι θα «αναζητούν τη ματαιόδοξη επωνυμία ως και στη μπούκα του κανονιού»,* φαίνεται πως η ματαιοδοξία μεμονωμένων διοικητών έχει γίνει λιγότερο επικίνδυνη στον πόλεμο, καθώς οι βελτιώσεις που έχουν επιτευχθεί στο πεδίο της τεχνολογίας της επικοινωνίας και της επιτήρησης έχουν ενισχύσει τη δυνατότητα των ανώτερων διοικητών να ελέγχουν τους υφιστάμενούς τους. Ωστόσο, υπάρχει ένας σταθερός κίνδυνος που πηγάζει από μια «θεσμοθετημένη ματαιοδοξία», καταλήγει ο Γουάινμπεργκ.
* Ουίλιαμ. Σαίξπηρ, Όπως σας αρέσει, μτφ. Ε. Μπελιές, Κέδρος, Αθήνα 1994 (Σ.τ.Μ.).”
