Δρ. Κυριάκου Τζιαμπάζη
Ο τίτλος του άρθρου δεν είναι δικός μου, αλλά ανήκει στον αγαπητό φίλο Τάκη Χατζηδημητρίου που κυκλοφόρησε τις τελευταίες μέρες το νέο του βιβλίο με αυτό τον τίτλο. Είχα την τιμή να μου εμπιστευθεί να διαβάσω το κείμενο πριν από την έκδοση του, ζητώντας μου να του διατυπώσω τις απόψεις μου. Πρέπει να πω ότι, με ενθουσίασε από την πρώτη στιγμή. Δεν είναι ένα συνηθισμένο βιβλίο, που γράφτηκε μέσα από τη μελέτη των γεγονότων από άλλα βιβλία. Ο Τάκης είχε την τύχη να ζήσει τα μεγάλα γεγονότα όχι ως θεατής, αλλά σαν μέτοχος σε πολλά από αυτά. Με την αποφοίτηση του αναλαμβάνει επαρχιακός γραμματέας της ΠΕΟΝ που ίδρυσε ο Μακάριος, αλλά και αργότερα ως φοιτητής δίπλα από το θείο του Λουκή Ακρίτα όπου διδάχτηκε πρακτικά την πολιτική επιστήμη και διαχείριση πολιτικών προβλημάτων, αφού ο θείος σημαίνον πολιτικό πρόσωπο, διετέλεσε υφυπουργός Παιδείας στη περίοδο που πρωθυπουργός ήταν ο Γιώργο Παπανδρέου, υποστήριζε διαφορετικές θέσεις από εκείνες του Μακάριου και του Γρίβα, όσον αφορά τους στόχους του αγώνα των Κυπρίων. Ο Λουκής Ακρίτας ήταν ενωτικός, αλλά έπαιρνε και τα μηνύματα των καιρών. Υποστήριξε με επιμονή τη ένταξη του Κυπριακού στα πλαίσια του αντιαποικιακού κινήματος, ενώ η Κυβέρνηση και η κεντρώα αντιπολίτευση το περιόριζαν στα πλαίσια της ενδοδυτικής διαφοράς.
Ο Τ. Χατζηδημητρίου στο βιβλίου του θέτει ένα απλό αλλά συνάμα καίριο ερώτημα: πως είναι δυνατόν με τέτοιους μεγάλους ηγέτες και εκατοντάδες ήρωες οι στόχοι να μην πραγματοποιούνται; Και η απάντηση καταπελτική: ο αγώνας των ελληνοκυπρίων απέτυχε επειδή οι ηγέτες του αρνήθηκαν να εντάξουν τον αγώνα τους στο γενικότερο αντιαποικιακό αγώνα των λαών, διακηρύσσοντας ότι ο αγώνας των Κυπρίων δεν έχει καμιά σχέση με τον αγώνα των Μάου-Μάου της Κένυας. Ο αγώνας ήταν για ενσωμάτωση της Κύπρου στην Ελλάδα «κι ας τρώμεν πέτρες», όπως υποστήριζαν. Ο Τάκης υποδεικνύει ότι ο αλυτρωτισμός είναι εκείνος ο οποίος κατέστρεψε την Κύπρο και ότι οι ηγέτες του δεν μπορούσαν αντιληφθούν αυτό το βασικό πρόβλημα. Αλλά ούτε και οι ηγέτες ήταν εκείνοι που μπορούσαν να ηγηθούν τέτοιου αγώνα: ο ένας θρησκευτικός ηγέτης δεν μπορούσε να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη της διεθνούς κοινότητας και ο άλλος ένας αξιωματικός του ελληνικού στρατού με φιλοδικτατορική εθνικιστική ιδεολογία, διώκτης των κομμουνιστών σε συνεργασία με τις γερμανικές κατοχικές αρχές και πολύ περισσότερο μετά τη απελευθέρωση, δεν μπορούσε να ηγηθεί ενός παλλαϊκού αντιαποικιακού και αντιιμπεριαλιστικού αγώνα.
Στα δώδεκα κεφάλαια που περιλαμβάνονται στο βιβλίο εξετάζουν όλες τις πλευρές του προβλήματος, το ρόλο που διαδραμάτισαν οι Κύπριοι πολιτικοί ηγέτες, οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκία και ο αγγλικός παράγοντας που διοικούσε την Κύπρο και ήταν καθοριστικές οι αποφάσεις του. Το κύριο συμπέρασμα που αποτυπώνεται και στον τίτλο, είναι η κατάρρευση του αλυτρωτισμού των Κυπρίων, από την οποία δεν εξήχθηκαν τα αναγκαία συμπεράσματα, με αποτέλεσμα νέες κρίσεις και νέο αίμα χύθηκε μετά την ανεξαρτησία.
Ένα βιβλίο βιωματικό, αναλυτικό και ιστορικό, αναγκαίο για όλους όσους ενδιαφέρονται για το κυπριακό. Ένα βιβλίο της αλήθειας που ματώνει αλλά και εξαγνίζει, αναγνωρίζοντας την πραγματικότητα μέσα από μια ορθολογιστική, αναστοχαστική και πραγματιστική προσέγγιση του θέματος που αναλύει. Ένα βιβλίο γεμάτο αλήθειες, που μας βοηθούν να αντιληφθούμε το μέγεθος των λαθών και πού αυτά μας οδήγησαν και πως θα πρέπει να αποφύγουμε την επανάληψη τους.
Στις τελευταίες δυο σελίδες του βιβλίου ο Τάκης ολοκληρώνει τις σκέψεις και τους προβληματισμούς του με τα πιο κάτω: «Ότι μας κληροδότησαν οι αιώνες κατασπαταλήθηκε μέσα σε λίγα χρόνια. Δεν έλειψαν οι ηρωισμοί και οι αυτοθυσίες, όμως συνοδεύτηκαν και από ορυμαγδό αμετροέπειας και απουσίας λογικής. Τι έφταιξε και δεν παίρναμε τα μηνύματα της προαναγγελθείσας καταστροφής; Η διαπίστωση είναι τραγική για τη γενιά που έζησε τα γεγονότα και που κάποτε θα κριθεί ως σύνολο. Ποια ήταν η Κύπρος που η γενιά αυτή παρέλαβε όταν ξεκινούσε ο αγώνας και ποια Κύπρο παρέδωσε με τον τερματισμό του; Αυτό είναι το ερώτημα που με την πάροδο του χρόνου θα προβάλλει όλο και ποιο έντονα».
Θεωρώ αναγκαίο να τονίσω ότι, το βιβλίο αυτό θα πρέπει να διαβαστεί από όλους όσους ενδιαφέρονται για τις τύχες της Κύπρου και δεν εννοώ μόνο τους ελληνοκύπριους. Θα πρέπει να βρεθούν τα οικονομικά μέσα για να μεταφραστεί και να εκδοθεί και στην τουρκική γλώσσα. Η ιστορία μας είναι κοινή, εμείς σκοτωθήκαμε αναμεταξύ μας, εμείς πρέπει να βρούμε τρόπους και διαύλους επικοινωνίας για να επουλώσουμε τις πληγές για να ανοίξει ο δρόμος της ειρηνικής συμβίωσης των μελλούμενων γενεών, αλλά και για να ξεπεράσουμε τα σημερινά αδιέξοδα που αν κοιτάξουμε βαθιά, ακόμα ο αλυτρωτισμός βρίσκεται στα μυαλά της γενιάς που καθορίζει τις τύχες των πολιτών της χώρας μας.
