ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΝΤΑΛΗ
Οι γαλλικές προεδρικές εκλογές (Απρίλιος- Μάιος 2017) χαρακτηρίστηκαν ως οι σημαντικότερες των τελευταίων χρόνων σε όλη την Ευρώπη, γιατί μας έδωσαν την ευκαιρία να θυμηθούμε τις αξίες του Ευρωπαϊκού σχεδίου και να υπογραμμίσουμε τη σημασία που έχει για τη συνέχιση της ευρωπαϊκής ενοποίησης η εκλογή Μακρόν.
H ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία από το 1950 μέχρι σήμερα εξασφάλισε στην Ευρώπη ειρήνη, ευημερία και συνείδηση κοινότητας προκειμένου να ξεπεραστούν οι αντιθέσεις. Με την ευρωπαϊκή ενοποίηση αντλήσαμε διδάγματα από τις αιματηρές αντιπαραθέσεις του παρελθόντος.
Δημοκρατία, ισότητα δικαιωμάτων, διαφάνεια, επικουρικότητα, αξιοπρέπεια του ανθρώπου, ελευθερία, αλληλεγγύη και ανεκτικότητα είναι μερικές από τις βασικές αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η ΕΕ δεν είναι απλώς ένας οικονομικός χώρος (όπως επιμένουν την εμφανίζουν οι εθνικολαϊκιστές) αλλά κυρίως μια κοινωνία αξιών.
Η Ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία προωθεί ένα πρότυπο ανάπτυξης μοναδικό στον κόσμο, που συνδυάζει πολιτικές αλληλεγγύης με αντικειμενικό σκοπό μια ανάπτυξη που πρέπει να συμμεριζόμαστε όλοι.
Τι εξυπηρετεί όμως σήμερα η ΕΕ, και ποιο είναι το μέλλον της; Τι έχει ήδη επιτευχθεί προς όφελος των πολιτών της, και ποιες νέες προκλήσεις αντιμετωπίζει σήμερα; Ποιες αλλαγές και καινοτομίες πρέπει να προωθήσει η ΕΕ; Σε μια περίοδο έντονης παγκοσμιοποίησης, μπορεί η ΕΕ να ανταγωνισθεί με επιτυχία άλλες μεγάλες οικονομίες; Μπορεί να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή; Θα βαδίσει τελικά η ΕΕ προς το σχήμα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης ή στο τέλος θα παραμείνει ένα πλαίσιο συνεργασίας και ανταγωνισμού ανάμεσα σε διαφορετικά κράτη, τα οποία απλώς θα συμμετέχουν στο ίδιο οικοδόμημα;
Σε αυτά τα κομβικά ερωτήματα φαίνεται πως θα επιχειρήσει να απαντήσει η διακυβέρνηση Μακρόν. Αυτές τις αγωνίες του κατέθεσε και με τις παρεμβάσεις του στην Αθήνα.
Θα ξεχωρίζαμε δυο άξονες πάνω στους οποίους θα στηρίξει την ευρωπαϊκή πολιτική του. Ο πρώτος αφορά στην εμβάθυνση- ολοκλήρωση της Ευρωζώνης, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ενός υπουργού Οικονομικών και ενός Κοινοβουλίου της Ευρωζώνης. Ο δεύτερος άξονας περιγράφει την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής κοινής άμυνας, προκειμένου η ΕΕ να είναι σε θέση να εξασφαλίζει τη στρατηγική της αυτονομία και να μπορεί να διαχειριστεί τις διεθνείς κρίσεις μόνη της.
Η νέα συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ και της Ευρωζώνης που θα ξεκινήσει αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές θα είναι το στοίχημα για περισσότερη και καλύτερη Ευρώπη. Σε αυτή τη συζήτηση η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να προσέλθει γνωρίζοντας πως η ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ/ΕΕ και στην Ευρωζώνη λειτούργησε ως δίχτυ ασφαλείας και αλληλεγγύης. Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια το ευρωπαϊκό θεσμικό κεκτημένο ήταν εκείνο που δεν επέτρεψε στην οικονομική κρίση να εξελιχθεί σε γενική κατάρρευση.
Ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας γνωρίζει πολύ καλά πως «έλλειψη» της Ευρώπης σημαίνει την «υποχώρηση» της Ευρώπης. Η Ευρώπη «σαν κενός χώρος» είναι η πραγματική παγίδα που η ίδια η Γηραιά Ήπειρος κινδυνεύει να στήσει στον εαυτό της. Για τον Μακρόν, η πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το αν θα μπορέσει να προσαρμοστεί στις προκλήσεις του 21ου αιώνα και να συνδιαμορφώσει τη νέα ατζέντα της διεθνούς πολιτικής και των διατλαντικών σχέσεων.
Ειδικότερα σήμερα, με την ευρωπαϊκή ενοποίηση να έχει μπλοκαριστεί από μια πολυεπίπεδη κρίση οικονομική και προσφυγική στην οποία ήλθε να προστεθεί και η απόφαση της Βρετανίας για αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ανάδειξη του Μακρόν στην Προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Ειδικότερα η νίκη του Εμανουέλ Μακρόν απέναντι στον εθνικολαϊκισμό, έδωσε μια νέα διάσταση στη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπη. Ήδη δημιούργησε νέες προϋποθέσεις για τον γαλλογερμανικό άξονα που είναι πάντα απαραίτητος για την προώθηση της ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας.
Θα μπορέσει άραγε ο Μακρόν να δώσει μια Vita Nuova, μια ανανεωμένη και αναγεννημένη ζωή στην Ευρώπη που θα εκφραστεί μέσα από μια νέα ευρωπαϊκή αλληλεγγύη σε μια θωρακισμένη Ευρωζώνη;
Όπως φάνηκε στη μέχρι σήμερα πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, η Ευρώπη επιβεβαιώνει την αξία της μόνον όταν επιδεικνύει την ικανότητά της να απαντά στις προκλήσεις της Ιστορίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση καλείται να συμβάλει ο νέος πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας
*Ο Σωτήριος Ντάλης είναι επ. καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παπαζήση το νέο βιβλίο του με τίτλο: «Η ‘’Δύσκολη’’ Ευρώπη. Σε αναζήτηση της νέας Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης».
