ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Για να διευκολύνω τη συζήτηση που θα ακολουθήσει θα πάρω την πρωτοβουλία να υποβάλλω ερωτήσεις στον εαυτό μου και να δίνω τις σχετικές απαντήσεις με τις οποίες φυσικά δεν έχει κανένας υποχρέωση να συμφωνεί. Τουλάχιστον όμως θα αποτελέσουν το έναυσμα για μια, ελπίζω, ζωντανή και ενδιαφέρουσα συζήτηση.
- Ερώτηση: Ο κύριος Ροζάκης μας μίλησε για εγγυήσεις και για το περιβάλλον ασφάλειας σε περίπτωση επίλυσης του κυπριακού αλλά το κύριο ερώτημα είναι ‘θα έχουμε λύση αυτή τη φορά;
Απάντηση: Πιστεύω και ελπίζω ότι ναι. Εξάλλου η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή. Εάν θέλουμε να επιζήσουμε στο νησί μας ως Κύπριοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μαζί, οφείλουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία για τη δημιουργία μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας
2) Ερώτηση: Καλά αυτά που μας λέτε αλλά εάν η Τουρκία επιμένει στις εγγυήσεις τι θα γίνει τότε;
Απάντηση: Μου είναι δύσκολο να φανταστώ κάτι τέτοιο. Εξάλλου είναι αδιανόητο να θέλει η Τουρκία να πάρει όλη την ευθύνη για τη μη επίλυση του κυπριακού όταν γνωρίζουν όλοι πολύ καλά ότι ο θεσμός των εγγυήσεων, όπως δόθηκαν τότε το 1960, είναι ξεπερασμένος.
- Ερώτηση: Εάν οι Τουρκοκύπριοι επιμένουν στο να υπάρξουν εγγυήσεις διότι απλούστατα δεν μας έχουν εμπιστοσύνη ότι θα τηρήσουμε τα συμφωνηθέντα, τότε τι γίνεται;
Απάντηση: Πρώτα απ’ όλα να τονίσω ότι δεν πιστεύω ότι οι Τουρκοκύπριοι στην πλειοψηφία τους θα επιμένουν στις εγγυήσεις. Είναι γεγονός όμως ότι αρκετοί, κυρίως οι ηλικιωμένοι τουρκοκύπριοι οι οποίοι θυμούνται τα γεγονότα του ’63-64’ μπορεί να ισχυρίζονται ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στους ελληνοκύπριους, όπως εξάλλου ήταν το επιχείρημα που επαναλάμβανε συνεχώς ο Ραούφ Ντενκάς.
Κατά τον ίδιο τρόπο όμως μπορούν και οι Ελληνοκύπριοι να πουν ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στη Τουρκία λόγω του 1974 και την συνεχιζόμενη κατοχή.
Η πραγματικότητα πάντως είναι ότι οι τουρκοκύπριοι δεν έχουν λόγο να ανησυχούν γιατί η καλύτερη εγγύηση για την ασφάλεια και το μέλλον τους είναι ότι την επομένη της συμφωνίας το Κοινοτικό Κεκτημένο (Acquis Communautaire ) θα τους καλύπτει και αυτούς πλήρως και θα εφαρμόζεται σε ολόκληρη την Κύπρο. Όπως είναι δε γνωστό, το κοινοτικό κεκτημένο διασφαλίζει την ασφάλεια, ιδιοκτησία, ελευθερία εγκατάστασης και κεφαλαίου για όλους του Κυπρίους σε ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους εξίσου.
- Ερώτηση: Μπορεί ένας να έχει εμπιστοσύνη στην Ε.Ε.;
Απάντηση: Είναι γνωστό ότι από την ημέρα της ίδρυσης της Kοινότητας έως σήμερα, απολύτως κανένας δεν τόλμησε να παραβεί τους κανόνες του κοινοτικού κεκτημένου, και υπήρξε επίσης πλήρης σεβασμός της Ε.Ε. από όλες τις γειτονικές και άλλες χώρες. Επαναλαμβάνω λοιπόν ότι για τον κάθε Κύπριο, η καλύτερη ασφάλεια είναι το γεγονός ότι είμαστε και θα συνεχίσουμε να είμαστε μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Ερώτηση: Αυτά που μας είπατε ίσως να ίσχυαν για το παρελθόν όταν η Ε.Ε.
προχωρούσε από το καλό στο καλύτερο και δεν αντιμετώπιζε την οικονομική και πολιτική κρίση που σήμερα έχει μπροστά της. Κρίση στην οποία έχει προστεθεί τώρα και το τεράστιο πρόβλημα του προσφυγικού, το διάτρητο των συνόρων, κλπ. Πως μπορείτε, άρα να μιλάτε για ασφάλεια;
Απάντηση: Σίγουρα σε προσωπικό επίπεδο με την έξαρση της τρομοκρατίας υπάρχει πρόβλημα. Αλλά εδώ μιλούμε με την εφαρμογή του Κεκτημένου και τις συνθήκες διαβίωσης των 500 τόσο εκατομμυρίων πολιτών της Ε.Ε. που διασφαλίζουν την ασφάλεια τους.
- Ερώτηση: Που οφείλεται αυτή η κρίση;
Απάντηση: Σε πολλούς και διάφορους λόγους που δυστυχώς ο χρόνος που έχουμε στη διάθεση μας δεν μας επιτρέπει να τους συζητήσουμε. Σίγουρα, όμως, όχι στο ότι ανήκουμε στην Ε.Ε.. Σε περίπτωση δηλαδή που δεν θα είχαμε την Ε.Ε. οι χώρες κράτη μέλη της σήμερα δεν θα αντιμετώπιζαν κρίση; Εγώ πιστεύω θα αντιμετώπιζαν και μάλιστα ακόμα μεγαλύτερη από αυτή που έχουν μπροστά τους σήμερα.
- Ερώτηση: Γιατί το λέτε αυτό;
Απάντηση: Για να σας απαντήσω θα πρέπει να σκεφτούμε λίγο στην αρχή της γέννησης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ευρωπαϊκή Ήπειρος αντιμετώπιζε τη μεγαλύτερη κρίση που είχε ποτέ μπροστά της. Κατόρθωσε όμως να επιζήσει, γιατί απλούστατα δεν υπήρχε άλλη προοπτική. Η εποχή της συνεχούς αντιπαράθεσης και πολέμων είχε περάσει ανεπιστρεπτί. Ως αποτέλεσμα σταδιακά όλο και περισσότερα κράτη όπως και η Κύπρος επεδίωξαν και αγωνίστηκαν για να πετύχουν την ενοποίηση της Ευρώπης. Σήμερα απαρτίζεται από 28 κράτη μέλη και παρόλη την κρίση συνεχίζει να υπάρχει αριθμός κρατών που περιμένουν στη σειρά για να μπορέσουν να γίνουν δεχτοί στην Ε.Ε.. Ο λόγος είναι απλός. Όλοι γνωρίζουν ότι τα 28 κράτη μέλη είναι πολύ μικρά για να μπορούν να αντιμετωπίσουν από μόνα τους τον λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης και τεχνολογικής επανάστασης με όλες τις επιπτώσεις τους. Η εποχή των πολλών μικρών ή σχετικά μεγάλων ανεξάρτητων εθνικών κρατών ανήκει στον 19ο και όχι στον 21ο αιώνα. Γι’ αυτό τονίζω και επαναλαμβάνω ότι δεν είναι τίποτε άλλο παρά έκφραση ενός φτηνού λαϊκισμού, ο πόλεμος ενάντια στην Ε.Ε.. Κανένας από τους πολέμιους της Ε.Ε. δεν δοκίμασε καν να προτείνει πως μια χώρα από μόνη της θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την κρίση ή να προτείνει διέξοδο σε οποιοδήποτε πρόβλημα.
- Ερώτηση: Σωστά αυτά αλλά που θα βρούμε τα πολλά δισεκατομμύρια που χρειάζονται για να επανενωθεί η Κύπρος;
Απάντηση: Είναι μύθος όλα αυτά που λέγονται για το κόστος της λύσης. Είμαι βέβαιος ότι τα οφέλη από τη λύση, αυτό που ονομάζουμε Peace dividend, είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από το οποιοδήποτε κόστος.
Να υπογραμμίσω επίσης ότι όλοι αυτοί που πολεμούν την επιτυχή ολοκλήρωση των συνομιλιών, προσπαθώντας να φοβίσουν τον κόσμο μιλώντας για το δήθεν δυσβάσταχτο κόστος δεν μας είπαν ποτέ εάν δοκίμασαν καν να υπολογίσουν το κόστος της μη λύσης.
- Ερώτηση: Δεν νομίζετε ότι είστε πολύ αισιόδοξος όταν μιλάτε με αυτό τον τρόπο;
Απάντηση: Δεν απέκρυψα ποτέ ότι προτιμούσα πάντα να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο παρά μισοάδειο. Θα ήθελα όμως να τονίσω ότι πάνω απ’ όλα είμαι ρεαλιστής και προσπαθώ να παίρνω αποφάσεις ή να συμβουλεύω για τη λήψη αποφάσεων, όχι με το ποιοι φόβοι με διακατέχουν ή πως θα ήθελα να δω την κατάσταση να διαμορφώνεται, αλλά πως είναι δυνατό μέσα στο σημερινό συσχετισμό δυνάμεων να υλοποιήσει ένας τους στόχους του.
- Ερώτηση: Νομίζετε ότι η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία είναι η απάντηση? Ποια τα οφέλη;
Απάντηση: Ακριβώς επειδή είμαι τόσο αισιόδοξος όσο και ρεαλιστής, θέλω να πιστεύω ότι η μοναδική λύση για τα προβλήματα που σήμερα αντιμετωπίζει η Κύπρος είναι η επανένωση του νησιού μέσα στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Μια τέτοια λύση θα ωφελήσει τους πάντες και δεν θα βλάψει κανένα. Είναι λύση win-win για όλους, όπως θα έλεγαν οι Άγγλοι. –Τα οφέλη τόσο για τους ελληνοκύπριους όσο και για τους τουρκοκύπριους είναι εμφανέστατα.- Κατά τον ίδιο τρόπο όμως θα μπορούσε να πει ένας ότι η Τουρκία έχει πολλά να κερδίσει γιατί απλούστατα η συνέχιση της κατοχής δεν τους ωφελεί πλέον και αναγνωρίζουν τη χρησιμότητα μιας λύσης από την οποία έχουν πολλά να ωφεληθούν και τίποτα να χάσουν.
Η λύση είναι προς όφελος και της Ελλάδας γιατί γνωρίζει ότι η συνέχιση του ‘status quo’ είναι εις βάρος μας. Με το Κυπριακό λυμένο, η Ανατολική Μεσόγειος θα μπορούσε να μετατραπεί σε θάλασσα της ειρήνης προς όφελος τόσο της Ελλάδας όσο και των άλλων χωρών της περιοχής.
Τελικά να αναφέρω ότι για τον ΟΗΕ η λύση θα σημαίνει δικαίωση για την επιμονή την οποίαν επέδειξαν για πάνω από 50 χρόνια να παραμένουν εδώ για να συμβάλουν στην εξεύρεση λύσης.
- Ερώτηση: Θα μπορούσατε να μας αναφέρετε κάτι που να δείχνει τη χρησιμότητα της Ε.Ε. σήμερα;
Απάντηση: Θα μπορούσα να αναφερθώ σε πολλά πράγματα. Πρώτα απ’ όλα στο γεγονός ότι ως αποτέλεσμα της ίδρυσης της Ε.Ε., η ευρωπαϊκή ήπειρος έπαυσε να αποτελεί το πεδίο μαχών και αντιθέτως μετατράπηκε στην ήπειρο της ειρήνης που επηρεάζει θετικά όλες τις άλλες χώρες του κόσμου. Δεύτερο ότι μόνο μαζί μπορούμε να αντιμετωπίσουμε της όποιες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. Αλλά για να είμαστε πιο απλοί και πρακτικοί να αναφέρω ένα τελευταίο παράδειγμα που δείχνει ακριβώς την τεράστια σημασία που έχει το γεγονός ότι ανήκουμε στην Ε.Ε.. Ο κάθε Κύπριος γνωρίζει ότι ενώ υπήρχε κίνδυνος να οδηγηθούμε σε σοβαρή ένταση και κρίση μεταξύ Κύπρου – Ελλάδας και Τουρκίας, σε περίπτωση που θα αναγκαζόμασταν να εξασκήσουμε βέτο για να αποφευχθεί το άνοιγμα των διαφόρων κεφαλαίων τελικά επιτεύχθηκε συμφωνία που διασφαλίζει τη μελλοντική ανάπτυξη και την προοπτική λύσης κάτι που θα ήταν αδιανόητο εάν οι χώρες μας ήταν μόνες και η Ε.Ε. ανύπαρκτη.
- Ερώτηση: Όλα αυτά που μας είπατε ακούγονται πολύ ωραία. Δεν νομίζετε όμως ότι υπερβάλλετε;
Απάντηση: Κάθε άλλο παρά υπερβάλλω, αλλά να μην ξεχνάμε ότι το θέμα της σημερινής συνάντησης εδώ, ως αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας του ΟΠΕΚ, είναι ‘η Ε.Ε. και το περιβάλλον ασφάλειας στην επίλυση του κυπριακού’. Καλά θα είναι λοιπόν να μην θελήσουμε να επεκταθούμε πάρα πέρα διότι τότε η συζήτηση δεν θα έχει τέλος.
Αρκετά είπα εγώ. Να ακούσουμε και άλλες απόψεις.
______________________________________________
*Ομιλία την Τετάρτη 23 Μαρτίου 2016, σε ημερίδα με θέμα: Η Ε.Ε. και το περιβάλλον ασφάλειας στην επίλυση του Κυπριακού, στο
Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συνομιλητή τον καθηγητή Χρήστο Ροζάκη
