Τάσος Γιαννίτσης, Σταύρος Ζωγραφάκης
Ανισότητες, φτώχεια, οικονομικές ανατροπές στα χρόνια της κρίσης,
Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2016, σελ. 288.
Με τις επιπτώσεις της κρίσης να έχουν σήμερα διαχυθεί σε κάθε πτυχή της πραγματικότητάς μας, προϋπόθεση για να δούμε τι επιτέλους πρέπει να κάνουμε, είναι να αφήσουμε πίσω τα λάθη μας και να θελήσουμε συλλογικά «να κάνουμε κάτι». Η αναφορά στο συλλογικό σημαίνει ότι υπάρχει μια κρίσιμη μάζα της κοινωνίας, που θέλει πράγματι να «γίνει κάτι», και μάλιστα κάτι που να μετουσιωθεί σε πραγματικότητα σε ένα ορατό μέλλον και όχι να κινείται στη σφαίρα της ουτοπίας. Αυτό δεν είναι διόλου αυτονόητο. Υποτιμούμε ως κοινωνία τις συλλογικές αξίες, ευρωπαϊκές ή και εθνικές, δεν έχουμε κανένα σταθερό όραμα, δεν γνωρίζουμε πώς να οικοδομήσουμε ένα γερό μέλλον, απορρίπτουμε κεντρικές αρχές επιτυχίας, όπως την συνέργεια, απορρίπτουμε την εμπειρία επιτυχημένων κοινωνιών. Μέτρα που κάθε φορά φαντάζουν επώδυνα, τα απαξιώνουμε ως αντιλαϊκά, ανήθικα ή καταστροφικά και με καθυστέρηση φτάνουμε να αντιληφθούμε πόσο λάθος ήταν που τα απορρίπταμε. Και αυτό επαναλαμβάνεται συνεχώς. Επιπλέον, είμαστε μια κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά «κατακερματισμένη κοινωνία», με αδύναμη συνοχή και αίσθηση συλλογικότητας. «Κατακερματισμένη κοινωνία» και συλλογική κρίσιμη μάζα για κοινωνική σύμπραξη και «ώθηση προς τα εμπρός» δύσκολα συμβαδίζουν.
Κεντρικό στοιχείο του βιβλίου είναι οι πολιτικές με τις οποίες Κράτος και δανειστές αντιμετώπισαν την κρίση από το 2009 και μετά, η αποτελεσματικότητα των πολιτικών αυτών, οι επιπτώσεις τους στο οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, και ιδιαίτερα πάνω στις ανισότητες και την φτώχεια. Το θέμα βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής και κοινωνικής διαμάχης στη διάρκεια όλων αυτών των ετών. Ωστόσο, η τεκμηρίωση και η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιούνται, είναι, συχνά, αδύναμη, ενώ για διάφορα ζητήματα είναι και σε αντίθεση με τις εξελίξεις που σημειώθηκαν. Με την εξέταση των πιο σημαντικών πολιτικών που ασκήθηκαν στην διάρκεια της κρίσης (πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής, ασφαλιστικό, πολιτική ‘εσωτερικής υποτίμησης’, νέοι άμεσοι και έμμεσοι φόροι, φόροι περιουσίας, περικοπές μισθών και συντάξεων, θεσμικές αλλαγές) και την ανάλυση των δύο πιο σημαντικών συνεπειών της κρίσης, δηλαδή την κατάρρευση του ΑΕΠ και την ανεργία, το βιβλίο διερευνά τις αναδιανεμητικές επιπτώσεις πάνω στην ανισότητα, όχι μόνο ως αφηρημένο μέγεθος και συνολική επίδραση, αλλά, επιπλέον, εξειδικεύοντας τα ειδικότερα οικονομικά στρώματα που επλήγησαν ή ευνοήθηκαν και τον βαθμό αυτής της επίδρασης. Τα ευρήματα της μελέτης αυτής και η προσπάθεια μιας συνθετικής παρουσίασής τους δεν στοχεύουν μόνο να διερευνήσουν και να εξηγήσουν μερικές από τις πλέον σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης. Επιδιώκουν, επίσης, να δείξουν τις πιθανές διασυνδέσεις μεταξύ των επιπτώσεων αυτών και της επίδρασής τους στην διαμόρφωση των πολιτικών που χρησιμοποιήθηκαν στη διάρκεια της κρίσης.
